“Sinds de negentiger jaren van de vorige eeuw schrijven vrijwel alle scholen in hun gidsen dat zij bezig zijn ‘de leerlingen zelfstandigheid bij te brengen’, ‘op te voeden tot zelfstandigheid’ of ‘leerlingen in toenemende mate zelfstandig te laten leren’. Onmogelijk en onnodig. Niet opvoeden tot zelfstandigheid maar opvoeden tot zelfdiscipline.
Wellicht herkenbare taferelen in de rapportvergadering van bijvoorbeeld de tweede klas: alle docenten zuchten als Jasper ter sprake komt: totaal niet zelfstandig, komt niet aan de slag, maakt zijn huiswerk niet, niet vooruit te branden. Dan is Paulien aan de beurt. Alle docenten roemen haar zelfstandigheid, zij heeft altijd haar huiswerk af, hoeft niet aangespoord te worden, heeft altijd haar spullen bij zich. De definitie van zelfstandigheid die in het onderwijs, vaak impliciet, gehanteerd wordt luidt: we noemen leerlingen zelfstandig als ze (braaf) doen wat wij van hen verlangen. Maar vanuit een andere optiek bezien kan het gedrag van Jasper als veel zelfstandiger getypeerd worden dan dat van Paulien. We verwarren zelfstandigheid met (zelf )discipline. Dat is niet louter een theoretische of semantische kwestie, maar een verwarring met belangrijke consequenties voor de praktijk van het onderwijs.”